آب به عنوان عامل مهم در بقای محیط زیست و رکن توسعه پایدار در جهان محسوب می‌شود. کشور ایران در منطقه‌ای از دنیا قرار دارد که تحت تأثیر شرایط اقلیمی و زیست‌محیطی، منابع آبی آن روز به روز کاهش‌یافته و تأمین آب مورد نیاز صنعت، کشاورزی و حتی آشامیدنی با مشکلات عدیده‌ای روبرو شده است.

استان اصفهان هم با قرار گرفتن در فلات مرکزی کشور از یک سو با شرایط آب و هوایی گرم و خشک و کم آبی دست و پنجه نرم می‌کند و از سوی دیگر وجود صنایع بزرگ آب بر و کشاورزی گسترده موجب شده بحران آب در این استان روز به روز جدی‌تر شود.

یکی از مواردی که باید به کنترل و بهینه سازی مصرف آب در آن توجه ویژه شود، صنایع هستند. استفاده از آب در تمام صنایع امری رایج بوده و بدون حضور این ماده حیاتی، فعالیت‌های صنعتی غیر ممکن خواهد بود. مدیریت مصرف بهینه آب در صنایع امری است که اگر جدی گرفته نشود، بحران کم آبی را تبدیل به فاجعه‌ای غیر قابل کنترل می‌کند.

توجه به این نکته مهم است که کاهش مصرف آب می‌تواند به کاهش مصرف انرژی نیز کمک کند. در صنعت می‌توان از راه‌کار‌های مختلفی برای کاهش مصرف آب استفاده کرد.  در بسیاری از صنایع سنگین لازم نیست کیفیت آب مصرفی در حد آب آشامیدنی باشد؛ بنابراین استفاده از آب‌های تصفیه شده و بازچرخانی راهکاری قابل اعتناست.

بحران کم آبی گریبان نصف جهان را گرفته است

منصور شیشه فروش مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان در گفتگو با خبرنگار ما گفت: استان در شرایط حاد خشکسالی بسر می‌برد، ذخیره سد‌های مخزنی استان ۵۰ درصد کاهش یافته، اکثر چاه‌ها و منابع زیرزمینی خشک شده و وضع رودخانه زاینده رود نیز نامناسب است.

او افزود: میانگین بارش‌ها در بالادست ۳۵ درصد نسبت به میانگین بلندمدت در شهر اصفهان ۳۰ درصد کاهش یافته است، درحالی که دمای هوا ۲ درجه افزایش یافته و وزش باد رطوبت خاک را از بین برده است، بنابراین بیش از پیش با بحران کم آبی مواجهیم.

برنامه ” مدیریت تنش آبی” برای مقابله با بحران کمبود آب

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان ادامه داد: شرایط بحرانی خشکسالی موجب شد برنامه مدیریت تنش آبی به همه صنایع، سازمان‌ها و مراکز اداری ابلاغ شود که مطابق شیوه نامه‌های این طرح برنامه ریزی کنند.

شیشه فروش افزود: در این طرح آب مصرفی در همه بخش‌ها باید به ۵۰ درصد کاهش یابد، همه دستگاه‌ها، صنایع و شهرداری‌ها باید مصرف آب در فضای سبز را با استفاده از شیوه نوین آبیاری در دستور کار قرار دهند، همچنین برای آب آشامیدنی حداکثر صرفه جویی را اعمال کنند.

او تاکید کرد: سازمان صنعت، معدن و تجارت، آب منطقه‌ای و محیط زیست مسئولیت نظارت بر اجرای صحیح طرح‌های ابلاغ شده به صنایع و دستگاه‌ها را بر عهده دارند و در صورت تخلف با سازمان مربوط برخورد جدی صورت می‌گیرد.

همه صنایع موظفند به تصفیه خانه استاندارد پساب مجهز باشند

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان ادامه داد: به همه صنایع بزرگ ابلاغ شده که آب فضای سبز باید از پساب تصفیه خانه‌ها استفاده شود و در چرخه تولید، آب بازچرخانی شود.

شیشه فروش بیان کرد: همه شهرک‌های صنعتی موظف هستنتد طرح تصفیه خانه پساب را اجرا کنند و آب مورد نیاز صنایع باید از آب جاری مجزا شود و همه صنایع الزاما باید به پساب استاندارد مجهز باشند.

او اظهار کرد: صنایع بزرگی مانند پالایشگاه اصفهان، ذوب آهن و فولاد مبارکه از پساب شهر‌های اطراف خود استفاده می‌کنند که این امر نقش مهمی در کاهش مصرف آب این صنایع دارد.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان گفت: با طرح‌هایی که اجرا شده در حال حضور حدود ۳۰ درصد از آب مصرفی صنایع از پساب تامین می‌شود که البته این میزان باید افزایش یابد.

صرفه جویی ۵۵ درصدی صنایع در استفاده از آب  خاکستری (پساب) به جای آب خام

توکل رئیس سازمان صنعت معدن و تجارت استان اصفهان در گفت و گو با خبرنگار ما گفت: عملکرد واحد‌های مهم صنعتی استان در سال گذشته در میزان صرفه جویی برداشت آب زاینده رود به این ترتیب بوده است، (صرفه جویی به معنای جایگزینی آب خام با آب خاکستری)، شهرک‌های صنعتی ۵ درصد، فولاد مبارکه ۲۰ درصد، ذوب آهن ۱۷ درصد، پالایشگاه اصفهان ۲/۳ درصد و سایر صنایع ۱۰.۲ درصد بوده که در مجموع ۵۵ درصد صرفه جویی صورت گرفته است.

او افزود: در حال حاضر از ۹۸ میلیون متر مکعب پساب تولیدی در استان، ۵۵ میلیون متر مکعب جایگزینی صورت گرفته است.

رئیس سازمان صنعت معدن و تجارت استان اصفهان در برنامه سازگاری با کم آبی میزان تامین پساب در افق ۱۴۰۵ میزان ۲۰۰ میلیون متر مکعب برآورد شده که با توجه به برنامه‌ای که جهت کاهش ۵۳ میلیون متر مکعبی آب خام بخش صنعت دیده شده، ترتیبی اتخاذ می‌شود که این میزان از طریق پساب تامین شود.

 صنایع بزرگ اصفهان  مصرف آب را به حداقل برسانند

شهرام نخعی رئیس مشترکین و درآمد شرکت آب منطقه‌ای اصفهان گفت: نجات آب استان اصفهان و کشور با تکیه بر دانش و بینش کارشناسان داخلی و با استفاده از نظرات همه ذی نفعان امکان پذیر است و البته برای برگشت به وضع سابق باید شرایط را به قبل از بارگذاری‌های بی ضابطه در بخش کشاورزی، باغ‌ها و صنایع برگرداند.

او ادامه داد: صنایعی مانند شرکت فولاد مبارکه و مجموعه فولاد سبا که از وابستگی به آب تازه و جاری کاسته اند با مشکلات کمتری مواجه هستند. این دو شرکت در سال‌های اخیر ضمن استفاده از فناوری‌های روز سهم آب در تولید را به حداقل رسانده اند و با تصفیه فاضلاب صنعتی و خانگی شهر‌های اطراف هم بهترین خدمت را به محیط زیست کرده اند و هم مشکلات خود را در شرایط اضطراری به حداقل رسانده اند.

رئیس مشترکین و درآمد شرکت آب منطقه‌ای اصفهان گفت: صنایع بزرگ و کوچکی که هنوز تغییر رویه نداده و در حال حاضر از آب آشامیدنی تصفیه شده شهری برای تولید استفاده می‌کنند نیز باید هر چه زودتر تغییر رویه داده و مسیر تامین آب خود را اصلاح کنند وگرنه با آن‌ها برخورد می‌شود.

نخعی ادامه داد: شرکت‌های آب منطقه‌ای و آب و فاضلاب استان در این خصوص بایستی سیاست‌های هماهنگ با شرایط کم آبی را اتخاذ و از برخی منافع زودگذر چشم پوشی کنند.

مصرف آب در ذوب آهن اصفهان به نصف رسیده است

مهرداد اسماعیلی مدیر آبرسانی شرکت ذوب آهن اصفهان گفت: در ایران حدود ۶ تا ۸ درصد منابع آبی کشور به صنعت اختصاص پیدا می‌کند و سهم ذوب آهن اصفهان از منابع آبی استان کمتر از دو درصد است.

او اظهار کرد: از سال ۷۹ که اولین بار استان اصفهان دچار بحران آب و خشکسالی شد، کمیته‌ای در کارخانه ذوب آهن اصفهان تشکیل شد تا برای ادامه تولید با بهینه سازی تجهیزات در مصرف آب صرفه جویی شود. در ذوب آهن سعی شده با طرح‌های سهل الوصول مانند انتقال پساب در مصرف آب صرفه جویی کرد.

مدیر آبرسانی شرکت ذوب آهن اصفهان با اشاره به اینکه بیشترین مصرف آب در صنعت فولاد مربوط به خنک کردن فولاد است تصریح کرد: به منظور صرفه جویی بیشتر در مصرف آب برج‌های خنک کننده ذوب آهن اصفهان که تمام آن تا چند سال پیش همگی از نوع‌تر بود و بیشترین تبخیر را داشت، بهینه سازی و تعدادی از آن‌ها به برج‌های هیبریدی تبدیل شد.

اسماعیلی با بیان اینکه با این طرح‌های مصرف آب در ذوب آهن اصفهان به نصف رسیده است، تاکید کرد: در طرح‌های توسعه‌ای ذوب آهن که به منظور افزایش ظرفیت تولید اجرا می‌شود، صرفه جویی و مدیریت مصرف آب لحاظ شده و به همین علت است که با وجود افزایش تولید در این شرکت مصرف آب از رودخانه کمتر شده است.

او گفت: به منظور کاهش مصرف آب، استفاده از پساب شهر‌های اطراف در دستور کار قرار گرفت و ذوب آهن اولین بار، ده سال پیش پساب زرین شهر را که ۶۰ لیتر بر ثانیه است به شرکت انتقال داد؛ برای انتقال پساب فولادشهر و ایمان شهر هم که قرارداد بیع متقابل با شرکت آبفا استان بسته شده است.

فناوری کوره بلند نسبت به احیای مستقیم به آب کمتری نیاز دارد

مدیر آبرسانی شرکت ذوب آهن اصفهان با اشاره به این که با اتمام طرح‌های پساب ۳۰ درصد آب مصرفی ذوب آهن تامین خواهد شد گفت: خروجی آب تصفیه خانه‌های آب و فاضلاب را نمی‌توان در صنعت استفاده کرد، بنابراین ذوب آهن یک تصفیه خانه تکمیلی احداث می‌کند که ظرفیت تصفیه پساب ۸۵۰ متر مکعب بر ساعت را دارد و مرحله اول آن پاییز امسال به بهره برداری می‌رسد که باعث می‌شود برداشت آب از رودخانه بازهم کمتر شود.

اسماعیلی با اشاره به بحران آب در استان اصفهان و قصد ذوب آهن برای افزایش بهره وری آب افزود: ذوب آهن برای تولید فولاد از روش کوره بلند استفاده می‌کند که با روش احیای مستقیم تفاوت دارد. در این روش حتی اگر تولید انجام نشود به حداقل آب نیاز است.

انتقال آب از خلیج فارس به اصفهان؛ طرحی برای تامین آب صنایع

احمد سعیدبخش،معاون توسعه شرکت فولاد مبارکه گفت:  در خصوص سرمایه گذاری فولاد مبارکه در طرح انتقال آب از خلیج فارس به اصفهان، اظهار کرد: در حال حاضر سهامداران بزرگ این طرح، فولاد مبارکه، ذوب آهن، پالایشگاه و اتاق بازرگانی اصفهان هستند، البته صنایع دیگر نیز می‌توانند در این طرح مشارکت کنند، همچنین فولاد مبارکه سهامدار ۲۹ درصد طرح انتقال آب از خلیج فارس به اصفهان است.

او با بیان اینکه مجموع سرمایه گذاری طرح انتقال آب از خلیج فارس به اصفهان به طول ۹۱۰ کیلومتر، ۳۶ هزار میلیارد تومان است، گفت: این طرح طی پنج سال آینده با انتقال ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب در سال از خلیج فارس به اصفهان به بهره برداری خواهد رسید، همچنین این طرح انتقال آب بیشتر برای مصرف صنعت اصفهان است.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری هم در این باره گفت: انتقال آب از خلیج فارس به استان‌هایی مانند اصفهان می‌تواند نقش بسزایی در کاهش مصرف آب‌های سطحی و زیرسطحی ایفا کند و به حفظ این منابع آبی ارزشمند منجر شود.

شیشه فروش افزود: میزان بارندگی‌ها در مناطق مختلف استان بسیار کاهش یافته که این امر لزوم اجرای طرح‌های انتقال آب به این خطه را گوشزد می‌کند.

منابع آبی سطحی و زیرسطحی را باید با نهایت صرفه‌جویی و تنها به مصارف آشامیدنی، کشاورزی و محیط زیست اختصاص داد و بهترین راهکار برای تامین آب صنعت، استفاده از آب خاکستری یا منابعی است که تهدید کاهش چشمگیر یا اتمام آن وجود ندارد.