قطع همکاری دانشگاه سوربن با «وب آو ساینس» برای گسترش دسترسی آزاد

به گزارش مشهدنیوز و به نقل از فایننشیال تایمز، یک دانشگاه برجسته فرانسوی قرارداد خود را با یک ارائه‌دهنده تجاری داده‌های دانشگاهی لغو کرده و با یک رقیب غیرانتفاعی قرارداد بسته است. این دانشگاه می‌خواهد جنبش «دسترسی آزاد» که یک جنبش روبه‌رشد است را برای در دسترسی رایگان به تحقیقات تقویت کند.

دانشگاه سوربن از اول ژانویه، پس از قطع کردن همکاری طولانی‌مدت خود با «وب آو ساینس» متعلق به شرکت کلاریوت در انگلستان، با  OpenAlex کار خواهد کرد. OpenAlex سرویسی است که اخیراً توسعه‌یافته تا به ابزارهای جستجو و تحلیل انتشارات دانشگاهیان، دسترسی رایگان ارائه کند.

این اقدام بخشی از یک جبهه‌گیری گسترده در مقابل مدل فعلی انتشارات دانشگاهی است. در مدل فعلی انتشارات دانشگاهی، پژوهشگران مقالات را به صورت رایگان منتشر و بررسی می‌کنند، اما برای آنالیز داده‌های مربوط به کار خود مجبورند که اشتراک‌های گران‌قیمت مجلاتی که در آن مقاله منتشر کرده‌اند را خریداری کنند. در سال‌های اخیر هزاران پژوهشگر به پلتفرم‌های دسترسی آزاد روی آورده‌اند.

«الیزابت آنجل پرز» (Élisabeth Angel-Perez) معاون پژوهش و نوآوری دانشگاه سوربن که امسال ۵۱ هزار دلار به کلاریویت پرداخت کرده است، می‌گوید که این «تصمیم رادیکال» به این‌ دلیل گرفته شده است تا بتواند نتایج پژوهش‌ها را دوباره در اختیار بگیرند واین‌که در موقعیتی قرار بگیرند که بتوانند کنترل و مالکیت دوباره آن‌چه که تولید می‌کنیم را به دست آورند.

جیسون پریم «Jason Priem»، بنیانگذار OpenAlex می‌گوید که ما احساس کردیم که بین ارزش‌های دانشگاهی و هیئت‌مدیره سهامدار ناهماهنگی وجود دارد. اساس تحقیقات، اشتراک‌گذاری است؛ در حالی که در سازمان‌های انتفاعی و سودبر تحقیقات گرفته و محصور می‌شوند.هدف OpenAlex ایجاد و حفظ زیرساخت‌های پژوهشی است که واقعاٌ با ارزش‌های جامعه پژوهشی هماهنگ باشد.

او گفت که OpenAlex در حال مذاکره با موسسات دیگر است تا آن‌ها نیز به مشتریان ممتاز مانند سوربن تبدیل شوند و به آن‌ها دسترسی دقیق‌تر و سریع‌تری به پایگاه داده خود بدهد. چندین دانشگاه مانند دانشگاه «رجینا» در ساسکاچوان کانادا در حال حاضر در این پایگاه ثبت‌نام کرده‌اند و روزانه ده‌ها هزار کاربر از آن‌ها مشورت می‌گیرند.

خدمات جستجوی آکادمیک در ابتدا برای کمک به کتابخانه‌های دانشگاهی برای شناسایی معتبرترین مجلاتی که باید مشترک آن‌ها شوند، ایجاد شدند و به معیارهای مهمی علمی تبدیل شده‌اند. ارائه‌دهندگان خدمات «کتاب‌سنجی» مانند وب آو ساینس و اسکوپوس (که سرویس شرکت الزویر و از ناشران پیشرو مجلات دانشگاهی است) برای شناسایی پژوهش‌های مهم مورد استفاده قرار می‌گیرند و به برجسته کردن تاثیر نشریات معتبر با داوری همترازان کمک می‌کند.

آن‌ها همچنین بر رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و حمایت‌های مالی ارائه‌شده توسط سازمان‌ها و دولت‌ها اثرگذار هستند و دانشجویان، فارغ‌التحصیلان و کارفرمایان را در مورد انتخاب دانشگاه برای ادامه تحصیل یا استخدام در دانشگاه راهنمایی می‌کنند.

وب آو ساینس و اسکوپوس استدلال می‌کنند که در زمان نگرانی فزاینده در مورد داده‌های ساختگی و کارخانه‌های مقاله‌سازی غیر مجاز، به تضمین کیفیت پژوهش‌ها کمک کرده (سازمان‌های غیر مجازی که برای تولید تحقیقات بدون بررسی دقیق هم‌ترازان پول دریافت می‌کنند) و همچنین بستری را برای جمع‌آوری قالب‌بندی و ذخیره‌سازی سیستماتیک خروجی دانشگاهی ارائه می‌کند.

با این حال؛ معیارهای کتاب‌سنجی باعث واکنش دانشگاهیان و دانشگاه‌ها شده است. آن‌ها استدلال می‌کنند این معیارها اغلب رتبه‌بندی‌های ساده‌ای هستند که توسط عواملی از جمله بیشتر بودن تعداد نشریات انگلیسی زبان، منحرف می‌شوند. آن‌ها همچنین از هزینه‌های زیاد بسیاری از مجلات انتقاد می‌کنند.

گوگل اسکالر سرویسی است که برخی اطلاعات رایگان در مورد انتشارات دانشگاهی از جمله نمایه‌ای برای اندازه‌گیری تاثیر پژوهش‌های نویسندگان ارائه می‌کند؛ اما تنها امکان آنالیز یا توضیح محدودی را در مورد اینکه کدام مقاله در اولویت است، فراهم می‌کند.

OpenAlex که از سرویس رایگان مشابهی استفاده می‌کند در سال ۲۰۲۱ توسط ماکروسافت آکادمیک توسعه یافت و سپس کنار گذاشته شد و در حال حاضر ۲۵۰ میلیون مقاله را نمایه می‌کند. این سرویس رایگان که در سال ۲۰۲۲ راه‌اندازی شد، با نرم‌افزار منبع باز ساخته شده است و عمدتاً توسط که یک صندوق خیریه مستقر در انگلستان حمایت مالی شده است.

کلاریویت در این زمینه می‌گوید: ما در مورد تصمیمات تجاری مشتریان خود اظهارنظر نمی‌کنیم. با استفاده از وب آو ساینس، «موسسات می‌توانند مطمئن باشند که جامع‌ترین چشم‌انداز دسترسی آزاد قابل اعتماد را در اختیار کاربران خود قرار می‌دهند، دسترسی آسان‌تری به متن کامل رایگان بیشتری فراهم می‌کنند و بر همین اساس حجم کتابخانه‌های خود را افزایش می‌دهند.

انتهای پیام/