رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران گفت: در نمایشگاه گردشگری تهران شاهد بلاتکلیفی ارگان‌ها و برنامه‌ریزی فرا دستی بودیم که وزارت گردشگری برای سال‌های آتی باید به آن فکر کند و تصمیم بهتری پیرامون آن بگیرد. باید یک «نمایشگاه گردشگری با ابعاد استاندارد رایج بین‌المللی» و یک «فستیوال یا جشنواره صنایع‌دستی و غذاهای سنتی» مجزا داشته باشیم.

فرید جواهرزاده در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص ارزیابی‌اش از نمایشگاه بین‌المللی گردشگری تهران اظهار کرد: نمایشگاه‌های گردشگری آینه تمام‌نمای صنعت گردشگری آن کشور هستند. بیش از ۷۰ درصد تاسیسات گردشگری کشور در پاندمی اخیر که دو سال زمان برده، تعطیل یا نیمه تعطیل بودند. این پاندمی تاثیر بزرگی بر صنعت گردشگری کشور گذاشته و بخش عمده‌ای از نیروها و ظرفیت‌های گردشگری ما را تحت‌الشعاع قرار داده است. در این شرایط که گردشگری ما با توان نیمه‌جان خود فعالیت می‌کند، برگزاری نمایشگاه از یک سو مایه امیدواری بود و بارقه امید را در کنش‌گران صنعت گردشگری به وجود آورد و از سوی دیگر نشان داد که گردشگری ایران در ظرفیت‌های درونی خود آمادگی فعالیت‌های بهتر و پویاتر را دارد.

وی افزود: قبل بازدید از نمایشگاه گردشگری تهران به دلیل وجود شرایط کرونایی، توقع بالایی از این نمایشگاه نداشتیم که با توجه به شرایط فراتر از حد انتظار برگزار شد، اما باید گفت که نمایشگاه از جهت حرفه‌ای مطلوب نبود.

رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران با اشاره به نکات مثبت نمایشگاه گردشگری تهران خاطرنشان کرد: توجه ویژه‌ای به برگزاری پنل‌های تخصصی، کنفرانس‌های علمی و برگزاری سمینارهای جانبی و کارگاره‌های آموزشی در این نمایشگاه شده بود که با استقبال خوبی نیز مواجه شد. چنین رویدادهایی در حاشیه نمایشگاه به چشم می‌آمد و برای علاقه‌مندان مفید بود، هرچند محل برگزاری این نشست‌ها جایگاه خوبی نداشت و انتقادهایی به آن وارد بود، اما به طور کل این موضوع را نکته مثبت نمایشگاه ارزیابی می‌کنم.

جواهرزاده ادامه داد: حضور نسبتا قوی استان‌ها از دیگر نکات مثبت این نمایشگاه بود. استان‌ها از ظرفیت‌های ممکن خود استفاده کرده بودند؛ حتی در برخی استان‌ها شاهد هم‌افزایی دستگاه‌ها و نهادهای اجرایی آن استان‌ها به صورت پررنگ بودیم که جذابیت کار را دو چندان کرده بود. نگاه به استارتاپ‌ها و گردشگری خلاق نیز از دیگر نکات مثبت این نمایشگاه بود.

مغفول ماندن گردشگری خوراک در نمایشگاه تهران

وی در خصوص ایرادات و نکات منفی نمایشگاه بین‌المللی گردشگری تصریح کرد: بخش غذایی نمایشگاه یکی از نقاط ضعف این نمایشگاه محسوب می‎شد. طبخ و عرضه فراورده‌های غذایی در سالن‌های نمایشگاهی زیبنده نمایشگاه بین‌المللی گردشگری نیست.

رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران در خصوص توجه به گردشگری خوراک یادآور شد: آن چیزی که در سالن‌های نمایشگاه دیدم، گردشگری خوراک نبود؛ بلکه فروش یا طبخ موادغذایی بود که شاید به دلیل محدودیت فضا و زمان به سمت یک سری از سالن‌ها هدایت شده بود، در حالی که گردشگری خوراک باید در فضاهای باز و در قالب جشنواره ارائه شود و آشپزها و نحوه طبخ غذاها نمایش داده شده و به نوعی یک مرکزی برای تست و محک غذها باشد، اما بخش غذایی این نمایشگاه بیشتر جبنه فروش پیدا کرده بود. مردم در صف می‌ایستادند که فلان کباب را خریداری کنند. به جز یک سمینار علمی چند ساعته که بحث گردشگری خوراک در آن مطرح شد، در حوزه‌های دیگر نمایشگاه از گردشگری خوراک چیزی ندیدیم.

خرید و فروش محصولات صنایع‌دستی برای نمایشگاه گردشگری جذابیتی ندارد

جواهرزاده با اشاره به دیگر نکات منفی نمایشگاه گفت: حضور غرفه‌های صنایع‌دستی از یک جهت خوب و مکمل بود، اما اینکه در غرفه‌ها محصلات عرضه و خرید و فروش انجام شود جذابیتی برای نمایشگاه گردشگری نداشت. باید گفت چیزی به نام دادوستد و خرید و فروش جذابیتی برای نمایشگاه گردشگری ندارد.

بلاتکلیفی در نحوه برگزاری نمایشگاه گردشگری

وی تاکید کرد: تقریبا در این نمایشگاه شاهد بلاتکلیفی ارگان‌ها و برنامه‌ریزی فرا دستی بودیم که وزارت گردشگری برای سال‌های آتی باید به آن فکر کند و تصمیم بهتری پیرامون آن بگیرد. باید یک «نمایشگاه گردشگری با ابعاد استاندارد رایج بین‌المللی» و یک «فستیوال یا جشنواره صنایع‌دستی و غذاهای سنتی» مجزا داشته باشیم.

رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران اضافه کرد: در فستیوال یا جشنواره باید برای پر کردن اوقات فراغت مردم با تنوع جاذبه‌های گردشگری استان‌ها، موسیقی و غذا ایجاد جذابیت کرد تا مردم را به سمت خود جذب کند. به نظر می‌رسید این نمایشگاه به دنبال دخالت هر دو این موضوعات بود. این‌ها دو مقوله جدا از هم هستند. برای این داستان وزارتخانه باید تصمیم‌گیری مشخصی داشته باشد تا در سال‌های آتی وضعیت نمایشگاه بهبود پیدا کند. همچنین در این نمایشگاه‌ جای خالی شرکت‌های مسافرتی، مراکز اقامتی کشور، هتل‌ها، برندها و اسامی معتبر کشور کاملا حس می‌شد.

جواهرزاده گفت: نمایشگاه‌های گردشگری محل تبادل نظر، مارکتینگ یا بازاریابی میان دست‌اندرکاران است. معمولا کلمه B۲B برای این دست از نشست‌ها استفاده می‌شود، به این معنی که افرادی که کار عرضه را بر عهده دارند و ارتباطشان با مردم عادی نیست در این نشست‌ها حضور می‌یابند. در نمایشگاه‌های گردشگری دنیا متخصصین به غرفه‌ها مراجعه می‌کنند، با مذاکره به مبادله پکیج‌های خود می‌پردازند و با برگزاری نشست‌ها به توافق می‌رسند و قرارداد امضا می‌کنند.

وی اظهار کرد: ماهیت فعالیت‌های این چنینی در نمایشگاه‌های گردشگری دنیا امری مشخص است، اما در نمایشگاه گردشگری تهران جلسات B۲B کمتری را شاهد بودم. نمی‌گویم اصلا چنین جلسات و توافقاتی نبود، اتفاقا یکی از نکات متمایز نمایشگاه امسال، پیش‌بینی جایگاهی مخصوص برای نشست‌های B۲B بود، منتها کمتر شاهد شکل‌گیری چنین جلسات و مذاکراتی میان شرکت‌ها با یکدیگر بودیم.

رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران افزود: البته باید به خارجی‌ها نیز در نمایشگاه توجه داشته باشیم. نمایندگان گردشگری کشورهای مختلف در نمایشگاه گردشگری باید حضور داشته باشند، صرف اینکه فقط یک سفارتخانه یا کنسولگری غرفه‌ای داشته باشد و اسم کشورش را یدک بکشد فوائد به خصوصی ندارد.

نمایشگاه گردشگری در ایران باید محلی برای بازاریابی باشد

جواهرزاده ادامه داد: نمایشگاهی موفق است که متخصصین گردشگری کشورهای هدف به آن سفر کرده و در آن نمایشگاه مذاکره کنند. این اتفاق در نمایشگاه‌های بین‌المللی رایج است. باید به این سمت برویم که نمایشگاه گردشگری ایران محل بازاریابی باشد و بتواند روی مذاکرات B۲B تمرکز کرده و مقصدی برای شرکت‌های گردشگری بین‌المللی و توراپراتورها باشد که شرکت‌های ایرانی شرکای تجاری خود را پیدا کرده و با آن‌ها قرارداد ببندند.