ساسان والی‌زاده از فعالان رسانه‌ای به بهانه‌ی انتخابات اخیر، به خاطره‌ای از چگونگی انتشار یک خبر فیک در انتخابات ۱۴۰۰ اشاره کرد؛ خبر فیک تعداد آرای باطله بنام احمدی نژاد در آن انتخابات که در واقع مثالی فرضی در یک کلاس آموزشی بود ولی دستمایه‌ی تحلیل‌های فراوانی قرار گرفت.
به گزارش مشهدنیوز به نقل از انصاف نیور، آقای والی‌زاده گفت: چند سال پیش در دانشکده فارس چند واحد مبانی خبر و اصول خبرنویسی را تدریس می‌کردم. موضوع درس ما سواد رسانه‌ای بود. آنجا می‌گفتم که اگر کسانی که در حوزه‌های اجتماعی، سیاسی و… فعال هستند، سواد رسانه‌ای داشته باشند، طبق نشانه‌هایی می‌دانند به یک خبر اعتماد کنند یا نه.
او با اشاره به مثال‌های مختلفی درباره‌ی اینکه یک خبر چگونه نشانه‌های خبر درست یا کذب‌بودن را دارد ، گفت: طبق یک مثال انتخاباتی گفتم همانطور که می دانید آراء باطله در انتخابات اگر چه شمرده می‌شوند اما اسامی یا نوشته‌های احتمالی در برگه ها ثبت، تجمیع و اعلام نمی‌شوند. مثلا فرض کنید خبری به گزارش فان نیوز منتشر می‌شود که آرای باطله را فهرست کرده است. دانشجویان برای تکمیل مثال هر کدام نامی را اضافه کردند و آراء فرضی برای آن برشمردند. مثلا فردی نام آقای احمدی‌نژاد را پیشنهاد داد و مقابل آن ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار نوشت، دانشجوی دیگری نام فلان فوتبالیست را یا فلان خواننده را و برای هر کدام عدد رای فرضی نوشته شد. در مثل مناقشه نبود! از دانشجوها خواستم بگویند حالا به عنوان یک مخاطب بر اساس چه دلایلی این خبر فیک است و چه مواردی در خبر باشد که خبر قابل اعتماد شود؟
این فعال رسانه‌ای گفت: برای دانشجویان دلایل فیک بودن خبر را مرور کردیم. اول اینکه منبع خبر فان نیوز است و از همین منبع می‌فهمیم که لابد اخبار فان و غیر واقعی منتشر می‌کند، مهم تر از آن منبع رسمی چنین خبری باید وزارت کشور باشد اما در این خبر چنین چیزی نیست. اگر هم اسم منبع رسمی می‌آمد بازهم نمی‌شد اعتماد کرد. چون رویه قانونی وزارت کشور اعلام اسامی نامربوط آراء باطله به تفکیک آمار نیست.
به‌گفته‌ی والی‌زاده، ظاهراً این مثال آموزشی در چندجا پخش شده و به دست یکی از فعالان سیاسی در احزاب رسیده بود و آن را در قالب خبری که یک منبع موثق اعلام کرده‌است، منتشر کرد و درباره‌ی آن تحلیل‌های سیاسی و رسانه‌ای نوشت. همین خبر در رسانه‌‌های داخل و خارج از کشور بازتاب داشت! حتی این موضوع مطرح شد که آیا پایگاه رای آقای احمدی‌نژاد همین تعداد است یا بیشتر؟ آیا این رای اعتراضی بود یا خیر؟ این خبر کذب تا مدت‌ها در فضای سیاسی کشور تحلیل می‌شد!
او در جمع‌بندی صحبت‌های خود گفت: این مثال نشان می‌دهد اگر سواد رسانه‌ای به‌درستی در عموم جامعه به‌خصوص در فعالان سیاسی و رسانه‌ای وجود داشته باشد، هر خبری به سادگی پذیرفته نمی‌شود و مورد استناد، تحلیل و بررسی قرار نمی‌گیرد. متأسفانه خبرهای فیک و جعلی به ویژه در شبکه های اجتماعی که فاقد نظام صحت سنجی و دروازه بانی خبر هستند می‌تواند محل قضاوت‌های ناصواب قرارگیرند.
انتهای پیام