منابع طبیعی شامل جنگل‌ها، مراتع، دشت و بیابان، منابع آبی، کوهستان‌ها و رودخانه‌ها همه و همه ارزشمندترین دارایی‌های طبیعی به شمار می‌روند که باید در کنار حفاظت اصولی و جلوگیری از تخریب آن‌ها از مواهب و مزایایشان به درستی بهره برد.

پدیده مخرب زمین‌خواری از طریق تغییر کاربری و تصرف غیرقانونی اراضی درچند دهه اخیر به یکی از چالش‌های اساسی اقتصادی و کشور تبدیل شده است که با وجود تمام تلاش‌ها برای مهار کردن آن باز هم شاهد اعلام آمار افزایشی آن هستیم.

به موازات پدیده زمین خواری برخورد با آن هم شدت گرفته، اما راه‌های دور زدن قانون را هم متخلفان یاد گرفته اند. در استان اصفهان زمین خواری از عرصه ملی سیلک تا حاشیه زاینده رود دیده می‌شود؛ ویلا‌های غیرمجازی که در زمین‌های کشاورزی ساخته می‌شوند و حتی برخی از آن‌ها صاحبانی دارند که برخورد با آن‌ها را سخت نشان می‌دهد!

زمین خواری، تهدیدی جدی برای محیط زیست

باقرنژاد کارشناس محیط زیست و استاد دانشگاه اصفهان در گفتگو با خبرنگار ما گفت: زمین‌خواری و کوه خواری، علاوه بر تخریب منابع طبیعی و جنگل‌ها باعث افزایش حاشیه نشینی نیز می‌شود که این امر به نوبه خود افزایش برخی معضلات اجتماعی را به همراه دارد و از سوی دیگر طبیعت و زیستگاه جانوران را از بین می‌برد و به زندگی و حیات وحش آسیب‌های جدی وارد می‌کند.

او افزود: بی شک زمین‌خواری و کوه خواری تهدیدی جدی علیه منابع آب و خاک محسوب می‌شود و برخورد با زمین‌خواران، نیازمند همکاری دستگاه‌های مرتبط، به منظور مقابله جدی و قاطع با متخلفان است.

لزوم استعلام املاک خریداری شده

این کارشناس محیط زیست ادامه داد: در صورتی که مردم قصد خرید املاک در محدوده شهر‌ها را دارند ضروریست از طریق اداره کل راه و شهرسازی استعلام و از خرید اراضی فاقد سند رسمی خودداری کنند.

باقرنژاد اظهار کرد: متأسفانه برخی اشخاص و گروه‌ها به صورت سازماندهی شده و با شگرد‌های مختلف سعی در تصرف اراضی ملی دارند.

ویلاسازی‌های غیرمجاز و تغییر کاربری اراضی در حاشیه زاینده رود

سرهنگ طاهری فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان در گفتگو با خبرنگار ما با بیان اینکه افراد در برخی از اراضی حاشیه زاینده رود بنا احداث کرده‌اند، خاطرنشان کرد: ۱۵۰ باب از این ساخت و ساز‌های غیرمجاز پس از صدور رأی قضایی در هفت سال گذشته قلع و قمع شده است.

او با اشاره به ویلاسازی‌های غیرمجاز و تغییر کاربری اراضی کشاورزی در محدوده رودخانه زاینده رود، گفت: متولیان رسیدگی به این تخلفات در محدوده رودخانه، شرکت آب منطقه‌ای و سازمان جهاد کشاورزی اصفهان هستند، اما در زمین‌های بالادست که جزو اراضی ملی بوده به تعداد انگشت شمار ویلاسازی شده بود که تخریب شد.

فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان با بیان اینکه زمین خواری بیشتر توسط اشخاص حقیقی بوده، اما نام اشخاص حقوقی یا دستگاه‌های دولتی و نظامی نیز در پرونده‌های تصرفات اراضی ملی وجود دارد، اضافه کرد: پرونده همه این متخلفان در مراجع قضایی در حال رسیدگی است.

بزرگترین پرونده زمین خواری اصفهان در حال رسیدگی

سرهنگ طاهری با بیان اینکه بزرگترین تخلف و زمین خواری استان در محدوده تالاب گاوخونی و معدن نمک بوده است، اظهار کرد: بیش از ۲ هزار هکتار تخریب در محدوده تالاب برای برداشت نمک انجام شده است. متخلف شرکتی است که مجوز برداشت نمک از معدن داشته، اما به جاده سازی و پیشروی در محدوده معدن در مساحت۲ هزار هکتار اقدام و این اراضی را تصرف کرده است.

او تصریح کرد: این محدوده با توجه به اینکه منطقه تالابی است علاوه بر اراضی منابع طبیعی جزو مناطق محیط زیست بود و سال گذشته از اقدامات غیرقانونی این شرکت جلوگیری کردیم.

فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان گفت: هم اکنون بزرگترین پرونده تخلف زمین خواری استان در محدوده تالاب گاوخونی در حال رسیدگی است و با تکمیل تحقیقات به زودی رأی صادر می‌شود که امید است به نفع محیط زیست و منابع طبیعی به نتیجه برسد.

خاک خواری در شرق اصفهان

سرهنگ طاهری ادامه داد: یکی از مشکلات گریبانگیر شهرستان اصفهان انتشار آلاینده‌ها و گردوغباری است که از سمت شرق این شهرستان با برداشت خاک غیرمجاز یا فعالیت کوره‌های گچ و آجر و معادن سطحی به صورت ریزگرد با وزش نسیمی به سمت اصفهان می‌آید و به محیط‌زیست و سلامت مردم آسیب می‌رساند.

او یادآور شد: از ابتدای امسال تاکنون به هیچ عنوان مجوز برداشت خاک صادر نشده و امید است با برنامه‌ریزی مسئولان، کوره‌های آجرپزی و گچ از محدوده زیستی شهر اصفهان خارج شود.

فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان افزود: اکنون افرادی در محدوده شرق شهرستان اصفهان خاک برداشت می‌کنند که برای آن‌ها پرونده تحت عنوان “سرقت خاک از اراضی ملی و مستثنیات” تشکیل شده و برخورد قضایی مناسبی با آن‌ها خواهد شد.

سرهنگ طاهری با تاکید بر اینکه نیروی انتظامی و یگان حفاظت منابع طبیعی با هرگونه برداشت غیرمجاز خاک و حمل و نقل آن برخورد خواهد کرد، ادامه داد: مجوز‌هایی برای برداشت خاک در شهرستان اصفهان سال‌ها پیش به برخی افراد داده بودند که این امر مانع تشکیل پرونده بود، اما خوشبختانه سازمان صنعت، معدن و تجارت استان از ابتدای امسال تاکنون هیچ مجوزی برای برداشت خاک صادر نکرده است.

او با بیان اینکه امسال سه فقره پرونده درباره سرقت خاک در استان تشکیل شده است، خاطرنشان کرد: دستگاه قضایی و نیروی انتظامی در برخورد با متخلفان با منابع طبیعی همکاری می‌کند.

رفع تصرف بیش از ۸۷ هزار متر مربع اراضی دولتی در محدوده شهر اصفهان

محمدرضا حبیبی رئیس کل دادگستری استان اصفهان با اشاره به اقدامات دادگستری استان اصفهان در حفاظت از اراضی، گفت: از ابتدای امسال تا کنون با اجرای ۳۴ رای قطعی، بیش از ۸۷ هزار متر مربع از اراضی دولتی استان اصفهان در محدوده شهری رفع تصرف شد و به بیت المال بازگشت.

او با بیان اینکه در همین بازه زمانی و به منظور اقدامات پیشگیرانه در ۷۵ عملیات یگان حفاظت، از شروع به تصرف بیش از ۱۸۰ هزار متر مربع اراضی شهری جلوگیری شد، افزود: ارزش این اراضی در مجموع، بیش از هزار میلیارد تومان است.

رئیس کل دادگستری استان اصفهان در ادامه با اشاره به اهمیت اقدامات پیشگیرانه اظهار کرد: حتما باید اقدامات پیشگیرانه و بازدارنده برای حفاظت از حقوق بیت المال در دستور کار قرار گیرد و، چون هنر ما پیشگیری از تخلف است و در این زمینه می‌بایست فرهنگ توجه به موضوعات زیست محیطی را در جامعه نهادینه کنیم.

حبیبی در مورد برخورد با زمین خواری‌های کلان گفت: یک فقره زمین‌خواری ۲۰۰۰ میلیارد تومانی در استان اصفهان با پیگیری‌های به موقع ناکام ماند.

او افزود: در این پرونده افرادی با اقدامات مزورانه خود به دنبال تغییر سیر پرونده‌ای بودند تا سند ده‌ها هکتار از اراضی دولتی را باطل و آن را به نفع خود مصادره کنند.

رفع تصرف ۱۶۳ هزار متر مربع از اراضی ملی در کاشان

مهدی شریفی رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری کاشان گفت: هشت فقره پرونده تخریب و تصرف با مساحت ۱۶۳ هزار مترمربع در ۶ ماه نخست امسال تشکیل شد که پس از طی مراحل قضایی و قانونی رفع تصرف شد.

او با بیان اینکه این تصرف‌ها به‌طور عمده در مکان‌های باارزش‌تر و اطراف شهر‌ها صورت گرفته بود، ادامه داد: طبق رای قضایی در هماهنگی با دادستان، اجرای احکام و فرماندهی انتظامی این تصرف‌ها به منابع طبیعی بازگردانده شد.

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری کاشان یادآور شد: با توجه به افزایش ارزش زمین به عنوان مهمترین علت دست‌اندازی برخی افراد به انفال عمومی این اداره اقدام به افزایش گشت‌های یگان حفاظت منابع طبیعی کرده است؛ بهمچنین بر اساس گزارش‌های مردمی هرگونه سوءاستفاده و تعدی به اراضی ملی در مراحل اولیه متوقف و با متخلف برخورد قانونی می‌شود.

ساخت و ساز در حریم سیلک، تهدید میراث ملی

حسین‌زاده مدیرپایگاه میراث فرهنگی سیلک گفت: بر اساس آمار رسمی بیش از ۹۰ درصد تصرفات خوش‌نشینی در محدوده سیلک در قالب ساخت ویلا و خانه باغ برای تفریح و سکونت موقت است که هم سبب نارضایتی اهالی شده و هم تهدیدی برای میراث ملی به شمار می‌آید.

او یادآور شد: زمین در منطقه سیلک چه خریداری شده و چه موروثی باشد مجوز قانونی برای ساخت و ساز ندارد و با متخلفان برخورد می‌شود، به عنوان مثال در دو سه دهه اخیر، دست کم ۱۰ مورد ساخت‌وساز غیرمجاز در حریم محوطه باستانی سیلک با رای دستگاه قضایی تخریب شده است.
مدیرپایگاه میراث فرهنگی سیلک خاطرنشان کرد: توسعه زیرساخت‌های گردشگری در محوطه سیلک در قالب ایجاد مرکز فرهنگی-تاریخی متناسب با استاندارد‌های روز و تبدیل سیلک به سایت موزه منسجم از برنامه‌های مهم پنج ساله پایگاه میراث فرهنگی سیلک است.

سند دار کردن اراضی ملی، گامی مهم برای جلوگیری از تصرف اراضی

داریوش سعیدی معاون حفاظت و امور اراضی منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان در گفتگو با خبرنگار ما گفت: یکی از مهمترین اقدامات سال گذشته این اداره کل دریافت سند برای ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار از اراضی ملی و دولتی در استان اصفهان بوده که سهم به سزایی در حفاظت از عرصه‌های منابع طبیعی خواهد داشت.

او با بیان اینکه تعیین تکلیف این رقم از ۹ میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار اراضی طبیعی این استان با صدور سند مالکیت به نام دولت اجرا شده است گفت: پیش بینی می‌شود تمام عرصه‌ها از نظر انواع مالکیت، وضع مشخصی پیدا کنند.

معاون حفاظت و امور اراضی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری اصفهان با اشاره به لزوم شفافیت در مالکیت و توقف فعالیت‌های غیرقانونی در منابع طبیعی افزود: تشخیص اراضی ملی از مستثنیات اراضی و مالکانه افراد از اهمیت بالایی برخوردار است و نقش ویژه‌ای در جلوگیری از زمین‌خواری، رانت‌خواری، تخریب و تصرف خواهد داشت.

“اسناد حدنگاری” راهی برای جلوگیری از جعل هرگونه سند

سعیدی گفت: از جمله فعالیت‌های اصلی برای حفاظت از عرصه‌های طبیعی، جلوگیری از زمین‌خواری، صدور اسناد مالکیت، کاداستر (Cadastre) یا حدنگاری (نقشه برداری ثبتی دارای ارزش حقوقی) و ایجاد کمربند حفاظتی است.

او به اهمیت رفع تعارضات حقوقی بین اشخاص و دولت اشاره کرد و گفت: اسناد کاداستری تمام اطلاعات توصیفی، حقوقی، ثبتی و آمار مربوط به مختصات و مقیاس را در خود دارند که به جلوگیری از جعل هرگونه سند کمک خواهد کرد.

آمادگی شبانه‌روزی گروه‌های گشت و مراقبت یگان حفاظت از اراضی

علیرضا قاری‌قرآن مدیرکل راه و شهرسازی استان اصفهان گفت: موضوع حفاظت از عرصه‌های ملی که از اولویت‌های این اداره‌کل است تعطیل بردار نیست و در طول سال با جدیت پیگیری می‌شود.

او ادامه داد: گروه‌های گشت و مراقبت یگان حفاظت اراضی هم در ادارات شهرستان‌ها و هم در اداره‌کل، شبانه‌روزی و مستمر عرصه‌های دولتی را رصد و پای و به محض مشاهده هرگونه تخلف با متخلفان برخورد قانونی می‌کنند.

مدیرکل راه و شهرسازی استان اصفهان یادآور شد: افراد سودجو معمولاً درایام تعطیلات همچون نوروز، آخر هفته‌ها یا تعطیلات چند روزه، فرصت را برای دست‌اندازی به زمین‌های ملی و دولتی فراهم می‌بینند، بنابراین از عموم مردم درخواست می‌شود در صورت مشاهده موارد تصرف و تعرض به اراضی ملی مراتب را فوری از طریق شماره تلفن ۱۶۵۶ به یگان حفاظت از اراضی‌ملی اطلاع دهند.

سال هاست که پدیده شوم “زمین‌خواری” به‌عنوان یکی از مهم‌ترین معضلات و مفاسد موجود در کشور با ایجاد سرمایه‌های بادآورده برای اشخاص زمین‌خوار، منجر به گسترش فاصله طبقاتی، بی‌عدالتی و نارضایتی مردمی شده است، در این میان برخورد با خاطیان فقط در حد تخریب و رفع تصرف است و این مجازات به حدی قاطع و بازدارنده نیست که دیگر سودجویان را از این اقدام منصرف کند.