با لب تشنه ۷۰ کیلومتر دورتر از شهر چشم به راه قطره‌ای آب نشسته اند، اینجا و در هزاره سوم، مردمان روستا‌های خرمشهر بعد از گذشت ۳۹ سال از آزادیش هنوز آب را با ظرف از لب رودخانه می‌آورند، بی آبی و خشکسالی مشکل تازه‌ای نیست، اما در این دیار مردمانی هستند که ۱۰ ماه است آبادیشان در حسرت آب است، آب از لوله‌های خانه‌های روستا‌هایی غرب کارون تنها ۴ تا ۶ ساعت جاری می‌شود، ۴ ساعتی که نبض زندگی به وقت آن به ضربان در می‌آید.

«آب نیست» جمله اش را اینطور شروع می‌کند، بانویی از روستای سبعه، این را در حالی می‌گوید که چشمان سرمه کشیده اش طبق عادت به شیر آب حیاط دوخته شده است، شاید که امروز مثل هر روز نباشد، صدایش بغض آلود است «روزی ۲ ساعت عصر که آب می‌آید ظرف‌ها را پر می‌کنیم، ظرف می‌شوییم اما» حسرت است که در صدایش موج می‌زند، «نه می‌شود درست ظرف شست، نه می‌شود فرش شست، فقط سطل‌ها را پر می‌کنیم، خیلی اذیت هستیم».

پیرمردی از اهالی روستای دیم بن نجم هم در گفت و گو با خبرنگار  ما از چهار سالی می‌گوید که مشکلاتشان از همان موقع شروع شد، «چهار سال است آب نداریم. آب در روستای «سبعه» و «دیم بن نجم» ۲ روز هست، ۱۰ روز نیست. هر وقت پرسیدم چرا؟ می‌گویند پمپ خراب است، آخر پمپ که ۴ سال خراب نمی‌ماند!».

آنطور که او می‌گوید این مشکل این اواخر بدتر هم شده و گاهی فقط یک ساعت آب شرب دارند، مشکلی که تنها مشکل آن خانم یا این پدربزرگ نیست، مشکل بیشتر از ۵ هزار نفر است.

«یک تانکر گذاشته اند روز یکی تا ۲ بار آب می‌آورد و این کفاف جمعیت ۲ هزار نفر سبعه و ۳ هزار نفره دیم بن نجم را نمی‌دهد» این را محمود یکی از جوانان روستای سبعه می‌گوید و ادامه می‌دهد: «چند ماه است که بی آبی رنجمان می‌دهد. ما کشاورز هستیم، مردان روستا کار می‌کنند، اما آب برای استحمام نیست، چند بار خودمان رفتیم فرمانداری، چندین بار دهیارمان، اما کاری نکردند، اگر اعتصاب کنیم هم می‌گویند ما انسان‌های مشکل داری هستیم»

راهی به سوی آب

اینجا، اما مردم تنها به اعتراض بسنده نکرده اند، راه‌های دیگر را هم رفته اند البته با گام‌هایی رو به عقب، برگشته اند به دورانی که نه آب لوله کشی بود و نه آب تصفیه شده، حلیمه دختری نوجوانی است که زیر دامن لباسش چرک مرده است. یکی از کار‌های حلیمه این است که هر روز تا لب رودخانه می‌رود تا دبه را از آب رود پر کند، گاهی با برادرش گاهی با دوستانش، خانه آن‌ها مخزن آب ندارد، آب که می‌آید ظرف‌ها را پر می‌کنند، اما مگر کافی است؟

خودش می‌گوید: «روز یکی ۲ بار و هر روز پنج تا ۶ دبه آب از رودخانه می‌آوریم، اما باز کافی نیست».

برخی هم که چاره‌ای پیدا نکرده اند، آستین‌ها را بالا زدند تا از زیر زمین آب شیرین پیدا کنند، زائر علی یکی از این هاست. او که  پاچه‌های شلوار نخی پارچه‌ای سفیدش را کمی بالا زده با انگشت اشاره نقطه‌ای را نشان می‌دهد و می‌گوید: شکایت کردیم، به هر شماره‌ای دستمان رسید زنگ زدیم وقتی مایوس شدیم، چاه ۱۲ متری حفاری کردیم، ما ۱۰ خانه بودیم که ۱۰ چاه حفر کردیم، اما آب شور بود، نه به درد دامداری می‌خورد و نه خوردن.

آب بی کیفیت

امسال، اما برای زائر علی خیلی تفاوت نمی‌کند آب مصرفیشان از آب کشاورزی باشد یا آبی که از رودخانه می‌آید، چون هر دو مناسب نیست، شاکی است برای آبی که کمی هست و دیگر نیست هم بها پرداخت می‌کنند.

0

آبی که مناسب نیست. آبی که بو می‌دهد. این را خدیجه چند بار تکرار می‌کند، زنی که با عبا و شیله وسط حیاط خانه اش ایستاده. حیاطی که دور تا دورش سطل و تشت و ظرف به چشم می‌خورد، صدایش به زحمت شنیده می‌شود می‌گوید: «این آب بو می‌دهد، بچه هایم را که با آن حمام می‌دهم بدنشان خارش می‌گیرد».

علت بی آبی

آب روستا‌های مسیر غرب کارون را تصفیه خانه شهدای غرب کارون در روستای سویچتی یک تامین می‌کند که حالا با تمام ظرفیت کار نمی‌کند، گفته می‌شود از ۱۲ روستای مسیر غرب کارون هشت روستا با مشکل آب مواجه اند، اما مشکل اصلی در ۲ روستای «سبعه» و «دیم بن نجم» است، ۲ روستا‌هایی که آب مصرف خانگی آن‌ها از ایستگاه شهدای جهاد اهواز در بخش اسماعلیه تامین می‌شود که بخاطر فرسودگی و الکتروپمپ‌های خارج از مدار دیگر توانی برای پمپاژ آب به چهار روستای خرمشهر که پیش از این آبشان را تامین می‌کرده ندارد، البته گفته می‌شود علت اصلی ایجاد این مشکل شکستگی‌های مکرری است که توسط کشاورزان اهواز در مسیر خط انتقال آب ایجاد شده و برای رفع این مشکل باید وابستگی روستا‌های خرمشهر به اهواز به طور کامل قطع شود.

سید لفته احمد نژاد نماینده مردم خرمشهر، در گفت و گو با خبرنگار ما، سوء مدیریت را علت اصلی مشکل فعلی می‌داند و می‌گوید: اعتبارات خوبی به بخش آب روستایی تزریق شده بود و قرار بود کار‌های اساسی در این بخش انجام شود، اما این کار انجام نشد.

بنا به گفته فاضل عبیات معاون عمرانی استاندار خوزستان، علت عمده مشکلات آب روستایی در نگاه کلی‌تر به این استان، قدیمی بودن و فرسودگی تاسیسات آبرسانی بخش روستایی که منجر به افت فشار آب می‌شود، بهره برداری نامناسب، تعمیر و نگهداری نشدن پمپ ها، استفاده غیر اصولی از آب در مصارفی به جز مصارف خانگی به طور مثال برای مصرف احشام و کشاورزی و در نهایت کاهش آورده آب رودخانه‌ها و به عبارتی تنش آبی است که استان خوزستان با آن روبه روست.

آن طور که گفته می‌شود، اما برای برخی مشکلات اعتباری در نظر گرفته نمی‌شود، مثل مشکل بی آبی روستا‌های غرب کارون که ریشه در مشکلات تصفیه خانه‌ها دارد.

معاون آبفای خرمشهر که قبل از ادغام آبفا و آبفار، مسئول آبفار خرمشهر بود در گفته هایش به بی پولی ۷ ماهه‌ای اشاره می‌کند که می‌تواند علت رسیدن ماجرا به اینجا باشد.

حسین عسکری مجد می‌گوید: هفت ماه است که هیچ اعتباری برای تصفیه خانه‌های روستا‌های خرمشهر تخصیص داده نشده است. آنطور که او می‌گوید آبفار یک نهاد دولتی است و اگر پمپی خراب شود از سوی استان باید هزینه تعمیر یا تعویض آن تامین شود و اداره شهرستان تنها وظیفه سرویس الکتروپمپ‌ها را دارد.

برای رفع مشکل بی آبی این روستا شرکت نفت و گاز اروندان آبرسانی به روستا‌ها را تقبل کرد. کاری که در ادامه مقرر شد به جای صرف این توان، ۵.۵ میلیارد تومان از اعتبارات نفت برای رفع مشکل تصفیه خانه غرب کارون هزینه شود. بودجه‌ای که ابتدای سال ۹۹ تخصیص یافت، اما اکنون و پس از گذشت یک سال هنوز عملیاتی نشده است.

عسکری مجد معاون آبفا خرمشهر می‌گوید: این تاخیر به خاطر آماده نشدن طرح است که حالا در دست گروه فنی است و باید آماده شود تا کار به مرحله عملیاتی شدن برسد.

علیرضا بنیادی مدیر آبفا خرمشهر در این رابطه می‌گوید: بعد از بازدیدی که با حضور فرماندار خرمشهر و مدیر کل امور آب و فاضلاب خوزستان و معاون استاندار در مدت اخیر انجام شد، قرار شد در ایستگاه جهاد اهواز کار‌هایی همچون به روز رسانی و اضافه کردن پمپ‌ها انجام شود در جلسه ستاد بحران استان نیز به موضوع پرداخته و مقرر شد آب و فاضلاب خوزستان برای تامین اقلام مورد نیاز در خواست دهد تا وارد مرحله مناقصه شود.

او ادامه می‌دهد: علاوه بر این قرار شد که ظرفیت ایستگاه تصفیه خانه غرب کارون برای کاهش وابستگی به اهواز افزایش یابد و محل اعتبار آن همان ۵.۵ میلیارد تومان شرکت نفت باشد.

عبیات معاون استاندار خوزستان نیز در رابطه با رفع این مشکل می‌گوید: مدیر آبفای اهواز وعده کرده تا ۲۰ روز آینده با رسیدگی به ایستگاه جهاد اهواز و با تقویت فشار آب پمپاژ شده از این ایستگاه، مشکل افت فشار را رفع کند و قرار است این هفته پمپ‌ها خریداری شوند تا مشکل ۴ روستای خرمشهر مرتفع شود.

بنا به گفته‌های او برای بقیه روستا‌های مسیر غرب کارون هم مناقصه برای اورهال کردن ایستگاه تصفیه خانه شهدای غرب کارون این هفته انجام می‌شود.

او از تخصیص اعتباری بیش از ۲۵۰ میلیارد تومان برای رفع مشکلات آب روستایی خوزستان هم خبر می‌دهد که قرار است روستا‌های خرمشهر هم سهمی در آن داشته باشند.

هوا رو به گرمی است و شواهد همچون دبی پایین رودخانه کارون از خشکسالی در فصل گرم امسال خبر می‌دهد، تنش آبی که ۸۰۰ روستای خوزستان را تهدید می‌کند، این مشکل در پایین دست‌ترین بخش رودخانه یعنی خرمشهر که آب دریا به جای آب شیرین در بستر رودخانه جا خوش می‌کند بیشتر خودش را نشان می‌دهد، مردم روستا از پاسخ سربالای مسئولان به درخواست آن‌ها گله‌مند هستند.

نماینده همین مردم در مجلس می‌گوید این مردم از ابتدایی‌ترین حقشان محروم اند و همین می‌تواند معضلی جدی باشد. معضلی که باید قبل از رسیدن به گرما برای آن چاره‌ای اساسی اندیشید.