وحید رضا فرجی دارای مدرک مربیگری درجه A آسیا،  کارشناس ارشد مدیریت دولتی گرایش منابع انسانی به سوالات ما پاسخ داد:

مربیگری و آغاز فعالیت

مربیگری را از سال 1381 بعد از اینکه فوتبال را کنار گذاشتم  آغاز کردم. دو سال اول فعالیتم را درفوتبال محلات و در رده جوانان با بازیکنان جوانی که عضوهیآت مذهبی بودند گذراندم.  به خاطر علاقه زیادی که به کار اصولی و علمی داشتم مدارک مربیگری را طی 8 سال در کنار اساتید مختلف در مشهد و تهران اخذ نمودم . در کنار آن در رده های مختلف از نونهالان گرفته تا بزرگسالان و از دسته سه مشهد گرفته تا لیگ یک بزرگسالان کشور مربیگری نموده ام.  از باشگاه های شاخصی که مربیگری کرده‌ام می‌توان به غدیر، مهدخودرو، بام مشهدالرضا، ابومسلم، پیام، پرسپولیس مشهد، پدیده، شهرخودرو اشاره نمایم.

فوتبال مدارس

در بیشتر مدارس فوتبال چه به عنوان مربی و چه به عنوان مدیر فنی فعالیت نموده ام . مدارس فوتبال ابومسلم، سایپا، استقلال، کارگران، جام عسل، آب منطقه ای خراسان و خداداد  از شاخص ترین مدارس فوتبالی بوده که در آن فعالیت داشته ام.

همکاری با هیات فوتبال

در کنار مربیگری در برخی موارد با هیات‌های گذشته و حتی در یک مقطع به عنوان استعدادیاب با فدراسیون فوتبال نیز همکاری داشته‌ام. آشنایی و همکاری با پیشکسوتان، اساتید، مربیان، مدیران استانی و کشوری، افتخاری بود که در سنوات گذشته نصیب بنده شده است و از این که همواره مورد محبت و احترام این عزیزان هستم به خود می بالم و همواره قدردان و سپاسگزار محبت‌های این عزیزان می‌باشم.

کلاس‌های مربیگری

حضور در بیشتر کلاس‌های مربیگری، ورک شاپ‌ها و کارگاه ها نیز از دیگر تجارب بنده در کنار مربیگری و معلمی بوده است.  درکنار فعالیت یک ساله در زمان ریاست آقای چمنیان در هیات فوتبال استان، مشاور برخی دوستان مدیر عامل بودم و نگارش دو کتاب از دیگر فعالیت های اینجانب بوده است. همیشه سعی کرده‌ام در کنار حرفه مربیگری، به مسائل اخلاقی توجه ویژه نمایم.

تفاوت‌های ایران و جهان

تفاوت مربیگری در ایران و جهان بسیار است. به نظر من جام جهانی  اخیر که در قطر برگزار گردید و کیفیتی که از تیم‌های مختلف دیدیم، خود گویای تفاوت و عیار مختلف تیم‌ها و تفاوت مربیگری در ایران و جهان بود.  اگر بخواهم به شاخصه‌های مختلف اشاره کنم، می‌توانم از نحوه رهبری، ابعاد آمادگی جسمانی، تاکتیک‌های تیمی، مهارت های فردی که به طور مشخص مربیان مسئول آن هستند، اشاره کنم. ملاحظه شد که بلافاصله پس از پایان جام جهانی لیگ داخلی ایران و سایر کشورها شروع شد، تفاوت در سرعت بازی‌ها، پرس، ضد حمله، شعور و اشیاق به پیروزی و موفقیت، گرایش‌های تاکتیکی و سیستمی و امثالهم به عینه قابل مشاهده بود و با این تفاسیر باید گفت: ما هنوز خیلی از روند تحولات فوتبال روز دنیا عقب هستیم.  دلیل آن بی‌گمان نبود زیرساخت‌های مناسب از جمله زمین چمن، آکادمی‌ها، عدم آشنایی با زبان‌های مختلف و به تبع آن عدم شرکت در کلاس‌های روز دنیا و یا دریافت مطالب و محتویات روز که در کلاس‌های حرفه‌ای تدریس می شود، می باشد. به طور مثال در کشور قطر مربیانی از اسپانیا و فرانسه در حال آموزش مربیان و بازیکنان آن کشور هستند که طبیعتا کار برای مربیان ما که از آن آموزش ها بی بهره هستند سخت می‌شود. دوری از تجربه بازی‌های بین المللی از دیگر ضعف‌های مربیگری است . نمود عینی آن مربیانی هستند که در جام باشگاه‌های آسیا شرکت می کنند و تازه آنجا متوجه تفاوت سطح خود با دیگر مربیان می شوند. موضوع دیگر عدم شرکت و کسب تجربه در کلاس‌های رهبری، روان شناسی است که هر دو رکن از شاخصه‌های رشد مربیان و تیم‌ها است. در نهایت دلایل بسیاری از جمله  عدم شایسته سالاری، نبود کلاس‌های منظم دانش افزایی برای مربیان در رده‌های مختلف، بسته بودن درب‌های تجربه اندوزی و بسیاری موارد دیگر در این امرتاثیر گذار هستند.

امکانات آموزشی

میانگین سطح امکانات آموزشی در فوتبال ایران با همان نگاهی که در سوال قبل به آن با موضوع جام جهانی اشاره شد قابل تفسیر است.  طبیعتا ما در حوزه امکانات نیاز به کار بیشتر داریم . البته این مفهوم تا زمانی که به باشگاه داری حرفه ای توجه نشود درک و اجرا نخواهد شد. غالبا در ایران تعداد کمی از آکادمی‌ها برای تیم‌های پایه خود امکانات اختصاصی تهیه و از آن بهره برداری می‌کنند و به تبع آن، هر چه به این مهم کمتر توجه شود در کیفیت بازیکنان بیشتر اثرگذار خواهد بود و ما شاهد خروجی بسیار محدود بازیکنان به لیگ‌های اروپایی و تیم‌های مطرح هستیم. شما به چرخه رشد مهدی طارمی نگاه کنید و ببنید تا زمانی که در آن سیکل حرفه ای قرار نگرفت و از امکانات حرفه ای استفاده نکرد چهره نشد و اکنون و در سنین بالا به واسطه عملکرد مطلوب به چهره بین المللی تبدیل شده است.

کمیته آموزش

در مورد وضعیت کمیته آموزش استان و انتظارات از آن  باید بگویم: الحمدالله به واسطه برگزاری متعدد کلاس‌های مربیگری در سطوح مختلف فکر می‌کنم دارای بیشترین تعداد مربی به نسبت جمعیت استان در کشور هستیم و چون من مشتری ثابت کلاس‌های آموزشی هستم با چالش‌های کمیته آموزش واقف هستم، لیکن در کنار توجه به ابعاد کمی، توجه به ابعاد کیفی به خصوص در زمان حال که مربیان بی شماری تربیت شده‌اند یکی از نیازهای اساسی است. حضور مربیان بین المللی در استان و تدریس ایشان، اعزام مربیان به کلاس‌های بین المللی، برگزاری ورک شاپ های تخصصی، بررسی و ارزیابی و ارائه بازخوردها  می‌تواند به بهبود عملکرد مربیان کمک شایانی نماید. مضافا این که مانند کمیته داوران که تمام فعالیت‌های آنان را رصد می‌کنند ما نیاز به چنین فعالیت‌ها و رسیدگی های بیشتر به احوال مربیان داریم.

راهکار بهبود

در کنار مسائلی که اشاره شد و بیشتر در مورد مربیان دوره دیده ، باتجربه و کارکرده مطرح شد باید به مربیان جوان تر هم توصیه هایی داشت. به جرات باید گفت: تا مربی عاشق نباشد و خاک نخورد با تجربه و پخته نمی‌شود. باید از نظرات اساتید و بزرگان و تجارب آنها استفاده نمایند. سرما و گرما بخورند، برد و باخت بینند و مدام دانش خود را در کلاس‌ها توسعه دهند. مثل یک بازیکن که باید برای پیشرفت بیش از ده هزار ساعت تمرین و مبارزه و کار کند، مربی نیز باید زحمات زیادی را متقبل شود تا امیدوار به آینده و پیشرفت باشد والا محال است بتواند برای خود آینده ای متصور شود.

هیات استان

در مورد عملکرد هیات فوتبال استان این نکته قابل ذکراست: بنده مخالف هرگونه بی اخلاقی در زمینه بررسی عملکرد افراد و سازمان‌ها هستم . سوال اساسی که مطرح می کنم این است که با کدام متر و معیار من نوعی باید پاسخ بدهم ؟ این که در یک کلام بگوییم فرد یا هیات عملکرد خوبی داشته است یا خیر دور از انصاف است. در واقع هر فرد و سازمانی نقاط قوت و قابل بهبودی دارد که توجه و ارزیابی آن همراه با ارائه برنامه های توسعه‌ای می‌تواند به بهبود عملکرد شخصی و سازمانی کمک کند. نمی‌خواهم در این فرصت کوتاه پاسخی ناعادلانه و به دور از حیقیقت بدهم. خود من ارزیاب جایزه تعالی سازمانی و منابع انسانی هستم و اگر بخواهم قضاوتی داشته باشم سعی می کنم به دور از حب و بغض‌ها و با کمال صداقت مطابق این مدل پاسخ دهم ولی چون در این مجال نمی‌گنجد آن را به زمانی دیگر موکول می نمایم. طبیعتا هیچ فرد و یا سازمانی در کنار نقاط قوت خود منکر نقاط قابل بهبود خود نمی‌شود.  امیدوارم همه به آن مسائل که از توصیه دل سوزان، منتقدان و تمامی ذینفعان و بررسی دوره ای عملکرد بدست می‌آید، بهره ببرند.